Zioła i ziołolecznictwo towarzyszą człowiekowi od zarania dziejów. To właśnie rośliny lecznicze stanowiły pierwsze panaceum na różne dolegliwości, wspierając organizm w walce z chorobami, ranami wojennymi czy wadliwym funkcjonowaniem ciała. Kluczem do skutecznego stosowania ziół, była i nadal jest odpowiednia wiedza fitoterapeutyczna. W dawnych czasach przekazywana ustnie z pokolenia na pokolenie, później już zapisywana i pieczołowicie chroniona dla potomnych. Obecnie, po okresie zachwytu nad syntetycznymi lekami i suplementami, coraz częściej świadomie sięgamy znów po dobrodziejstwo ziół. Skąd czerpać wiedzę na temat ziołolecznictwa? Z pomocą przychodzą studia. A dokładniej pisząc studia podyplomowe zielarstwo i fitoterapia.
Coraz częściej realia pokazują, że zioła stanowią alternatywę dla przyjętego głównego nurtu leczenia, stanowiąc nie tylko wsparcie współczesnych metod klinicznych, ale także je uzupełniając lub zastępując.
Kto może prowadzić sklep zielarski?
Aby dać sobie prawo do dokonywania świadomych wyborów, niezbędna jest wiedza, jak bezpiecznie i skutecznie wspomagać się ziołami. I tu dochodzimy do kwestii kształcenia tak hobbystów, jak i zawodowych zielarzy, także tych prowadzących sklepy zielarsko-medyczne. Czy ta tajemna wiedza jest tylko do zdobycia na studia zielarskich?
W polskim prawie farmaceutycznym funkcjonuje Rozporządzenie Ministra Zdrowia Dz. U. 2009 nr 21 poz 118 , które stosunkowo dokładnie opisuje zasady nauki w ramach towaroznawstwa zielarskiego. Oznacza to, że osoba kończąca kurs zawodowy w powyższym zakresie, może prowadzić własny sklep zielarsko-medyczny, a co za tym idzie polecać i wydawać zioła oraz produkty lecznicze na bazie ziół (w tym roślinne leki OTC). Ponadto, w asortymencie sklepu zielarsko-medycznego znajdziemy także suplementy diety, przyprawy, zdrową żywność, herbaty funkcjonalne, kosmetyki naturalne, żywność specjalnego przeznaczenia żywieniowego, materiały medyczne oraz środki takie jak sprzęt stomijny, przeciwodleżynowy, rehabilitacyjny itp. Obecnie takie jednostki mają bardzo szeroki zakres produktów do sprzedaży, co powoduje, że do sklepów zielarskich przychodzi coraz więcej osób ufających naturalnym metodom dbania o zdrowie.
Pomimo pracy z tak szeroką listą produktów oraz przede wszystkim pomimo zdobycia uprawnień do prowadzenia sklepu zielarsko-medycznego, nadal osoba tam pracująca, nie ma jeszcze prawa by nazywać się zielarzem.
Zielarskie studia podyplomowe – dla kogo?
Zawód zielarza – fitoterapeuty został określony przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w 2014 roku oraz nadano mu kod zawodowy 323012 . W ramach tego kodu wymieniono zakres zadań zawodowych, jakie zielarz fitoterapeuta powinien wypełniać, określono kompetencje zawodowe, które obecnie można uzyskać poprzez kurs zawodowy lub studia kierunkowe, np. podyplomowe studia na kierunku Zielarstwo i Fitoterapia.
Wybierając kurs zawodowy, który ma umożliwić prowadzenie sklepu zielarsko-medycznego lub studia podyplomowe dające kompetencje w zawodzie zielarz fitoterapeuta, a także szukając wiarygodnej wiedzy do użytku własnego, proszę sprawdzić następujące informacje:
- poziom wykształcenia oraz liczba osób w kadrze wykładowej – przy bardzo wielu zagadnieniach od prawa farmaceutycznego zaczynając, a kończąc na fitoterapii poszczególnych układów, z udzielaniem pierwszej pomocy po drodze, wymagane jest zatrudnienie kilku specjalistów z poszczególnych, czasem zupełnie odległych dziedzin. Mówiąc inaczej, jedna osoba nie jest w stanie być wystarczającym kompendium wiedzy ze wszystkich zagadnień poruszanych w ramach zawodu zielarz – fitoterapeuta. Również ze względu na bezpieczeństwo pacjentów, prowadzący zajęcia na studiach podyplomowych z fitoterapii, powinni posiadać gruntowne i kierunkowe wykształcenie w zakresie wykładanych przedmiotów, co jest gwarancją dobrej jakości przekazywanej wiedzy;
- liczba godzin – w chwili obecnej, przy niezwykle szerokim zakresie kompetencji zielarza fitoterapeuty, zgłębienie choćby częściowe zagadnień wymaga setek godzin dydaktycznych. Studia podyplomowe z zielarstwa na różnych uczelniach zwykle obejmują ok 250 – 450 godzin (proszę zwrócić uwagę na olbrzymi rozrzut widełek czasowych). Należy zatem przyjąć, że podobna ilość czasu powinna być przeznaczona także na kurs zawodowy;
- zakres tematyczny i przedmioty - powinny być zgodne z opisem zawodu zielarz fitoterapeuta oraz wyczerpywać zakres wskazany przez Rozp. M.Z. Dz. U. 2009 nr 21 poz 118 ;
- teoria i praktyka – zielarstwo jest nauką żywą, wymagającą kontaktu z przyrodą i matką naturą. Z książek nie da się nauczyć zapachu czy smaku rośliny. Poza tym, dobra baza teoretyczna powinna zostać zweryfikowana w praktyce – szczególnie, jeśli mówimy o odpowiedzialnej pracy osób przygotowujących produkty wspierające zdrowie;
- forma zajęć – najlepszym sposobem pobierania nauki jest możliwość bezpośredniego kontaktu z wykładowcą, uczestnictwo w zajęciach dających prawo zadawania pytań, dociekania i weryfikowania otrzymywanych informacji. To wymaga zaangażowania zarówno ze strony prowadzącego, jak i uczestnika, ale tworzy unikalną formę wymiany myśli;
- egzaminy, prace zaliczeniowe i weryfikacja wiedzy – za bezpieczeństwem osób, które przychodzą po pomoc do zielarza, stoi jego - zielarza fitoterapeuty – wiedza i doświadczenie. Nie wystarczy dokument ukończenia kursu – ważne by nabyte umiejętności zostały potwierdzone i zweryfikowane przed odpowiednie grono specjalistów w tym zakresie;
- współpraca z ośrodkami naukowymi i producentami preparatów zielarskich – kolejny element wspomagający kształcenie teoretyczne to wymiana doświadczeń z jednostkami na co dzień zajmujących się zielarstwem – od poziomu badań, po produkcję i dystrybucję;
- doświadczenie i zaangażowanie naukowe ośrodka edukacyjnego – wieloletnia obecność na rynku szkoleń z zakresu fitoterapii i ziołolecznictwa, sprawdzona kadra, przemyślane programy kursu oraz aktywność ośrodków kształcenia z pewnością pomagają w zapewnieniu odpowiedniego poziomu nauki.
Wiele instytucji szkoleniowych, poza kursami, organizuje także konferencje czy warsztaty zielarskie, które pozwalają się zorientować w poziomie prowadzonych zajęć.
- wpis do rejestrów instytucji szkoleniowych, baz danych placówek kształcenia itp. - warto sprawdzić czy podmiot oferujący szkolenie jest zgłoszony do odpowiednich rejestrów i czy posiada stosowne dokumenty rejestracyjne.
To oczywiście tylko niektóre z bardziej istotnych spraw, jakie trzeba zweryfikować planując kształcenie w zakresie zielarstwa. Proszę pamiętać, że od dobrze podjętej decyzji zależy nie tylko efektywność wydanych środków finansowych czy pełne wykorzystanie czasu poświęconego na naukę, ale przede wszystkim pewność wykonywanej pracy i bezpieczeństwo podejmowanych decyzji. A za tym wszystkim stoją osoby potrzebujące pomocy, który w ręce zielarza niejednokrotnie składają swoje zdrowie i życie.
Zielarstwo to specjalizacja zawodowa mająca tysiąclecia doświadczenia i z pewnością jest nadal w czołówce zawodów z przyszłością. A ostatnie czasy wyraźnie pokazują jak istotne stają się: naturalne dbanie o zdrowie, odporność i prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Sklep zielarsko-medyczny – Twój zdrowy pomysł na biznes.
Szukasz studiów podyplomowych z zielarstwa i fitoterapii? Sprawdź program tego kierunku w CKP w Łodzi.
Joanna Nestorowicz-Kiegiel
Dyrektor Naczelny Instytutu Zielarstwa Polskiego i Terapii Naturalnych